Slaap, de sleutel tot succes voor de dag

Door elke nacht in de armen van Morpheus te liggen, kun je bijkomen van je dag. Maar wist je dat we 1/3 van ons leven slapend doorbrengen? Ontdek alle voordelen van slaap…

Slaap, een opeenvolging van cyclussen

Slaap wordt gedefinieerd als een afname van de staat van bewustzijn. Een verlies van waakzaamheid of een afname van de spierspanning zijn dus de voornaamste kenmerken. De slaap, die van essentieel belang is voor het zenuwstelsel en het lichamelijke herstel, moet zowel kwalitatief als kwantitatief zijn. Slaap functioneert als een reeks cycli van verschillende lengte, afhankelijk van de leeftijd van de persoon. Zo wordt bij volwassenen een slaapcyclus gedefinieerd door twee slaapfasen: de langzame golfslaap en de REM-slaap. Trage-golfslaap is wanneer de hersenactiviteit sterk afneemt. Lichamelijke vermoeidheid wordt in deze periode hersteld. REM-slaap valt samen met perioden waarin de hersenen met dezelfde intensiteit functioneren als overdag. Dromen komen tot leven tijdens deze fase van de slaap.

Slaap bij kinderen

Hoeveel uur slaap hebben kinderen per nacht nodig?

Zodra een kind geboren is, evolueert de slaap om een definitieve vorm aan te nemen rond de 24e maand van het kind. Door deze reorganisatie van de slaap zullen er meer langzame-golf- en diepe-slaapfasen ontstaan. Een pasgeboren kind slaapt gemiddeld 20 uur per week. Zij maken geen onderscheid tussen dag en nacht en slapen niet langer dan 2 à 3 uur aan een stuk. Tussen de leeftijd van 1 en 2 jaar slapen kinderen tussen 11 en 14 uur per dag. Tussen de leeftijd van 3 en 5 jaar slapen ze tussen 10 en 13 uur per dag, inclusief dutjes. Er zij op gewezen dat de slaap hoofdzakelijk nachtelijk wordt tussen de leeftijd van 3 en 6 jaar, afhankelijk van het kind. Vanaf de leeftijd van 6 tot 12 jaar slaapt een kind tussen 9 en 12 uur per nacht.

Zoals hierboven uiteengezet, wordt de slaap gekenmerkt door een opeenvolging van cycli. Bij kinderen schatten professionals dat een nacht uit 6 tot 8 cycli bestaat. Hun duur varieert van 90 tot 120 minuten. Er zij op gewezen dat de lengte van de cycli ook verandert met de leeftijd: een pasgeboren baby heeft slaapcycli van ongeveer 50 minuten.

Waarom een routine instellen voor het slapen gaan?

Voor veel ouders is bedtijd een moeilijk moment. Kinderen zijn soms bang om alleen in hun kamer te zijn of willen gewoon niet stoppen met het ontdekken van de wereld om hen heen. Het vastleggen van een routine voor het slapen gaan kan een gevoel van veiligheid en comfort geven. Hierdoor wordt slapen een aangename en plezierige bezigheid. Wil deze routine positief en rustig zijn, dan moet zij gebaseerd zijn op regelmatige schema’s en gepaard gaan met rustige activiteiten. Een verhaaltje, een knuffel, een liedje, een massage dragen er allemaal toe bij dat bedtijd aangenaam en rustig wordt. Het ritueel duurt geen uren. Het helpt gewoon om het kind gerust te stellen. Een routine van 20 tot 30 minuten is voldoende. Om kinderen te helpen in slaap te vallen, scheidt het lichaam melatonine af, een slaapverwekkende stof. Studies tonen aan dat het licht van beeldschermen leidt tot een vermindering of zelfs een stopzetting van de productie van deze molecule. Schermen en licht moeten daarom ’s avonds worden verwijderd om vertragingen bij het inslapen of een slechte slaapkwaliteit te voorkomen.

Slaap, een sleutelelement om een goede dagrust te verzekeren

Wat is de invloed van slaaptekort op het lichaam?

Wanneer een persoon slaaptekort heeft, is de impact op het lichaam voelbaar. Het beïnvloedt namelijk zowel de fysieke als de intellectuele capaciteiten. Op intellectueel vlak wordt de concentratie moeilijk, de geest lijkt minder scherp, memoriseren minder efficiënt, slaperigheid nodigt zich uit gedurende de dag, … Slaapgebrek leidt ook tot stemmingswisselingen met een moeilijker emotioneel beheer. Kinderen worden, net als volwassenen, gevoelig, snel geïrriteerd of hyperactief.

Ten slotte heeft onvoldoende slaap ook een effect op gewichtstoename en een vermindering van het immuunsysteem, met een permanente toestand van algemene vermoeidheid en het verschijnen van donkere kringen.

Hoe draagt de slaap bij tot de goede ontwikkeling van het lichaam?

Wetenschappers zijn het eens over de vele voordelen van slaap voor het menselijk lichaam. Het is een essentiële activiteit die het zenuwstelsel laat rijpen, vooral bij kinderen. Hierdoor kan tijdens de wakkere fasen beter worden geleerd, met name op het gebied van taalverwerving, motorische functies of begrip. Bovendien, tijdens de slaapcyclus rusten de hersenen. Tijdens de slaap produceert het lichaam verschillende moleculen, zoals groeihormoon. De hersenen maken dit hormoon aan. Het maakt de groei van verschillende organen mogelijk door het aantal cellen te vermenigvuldigen. Slaap helpt ook om het immuunsysteem te versterken. Tijdens de slaap verwijdert het lichaam alle overdag geproduceerde afvalstoffen en toxines. Een goede nachtrust helpt dus om de vatbaarheid voor infecties te verminderen.

Samenvatting

Slaap is een fundamentele behoefte voor het fysieke en emotionele evenwicht van het lichaam. Slaap werkt in cycli, met afwisselend langzame golven en REM-slaap. Bij kinderen garandeert slaap een goede ontwikkeling en leeromstandigheden. Om kinderen te helpen zich aan de slaap te houden en ervan te genieten, kunnen ouders een veilige en liefdevolle routine vaststellen om ervoor te zorgen dat er voldoende slaap van goede kwaliteit en kwantiteit is.

De belangrijkste boodschappen:

Slaap wordt gedefinieerd als een opeenvolging van cycli met fasen van trage-golf- en REM-slaap
Bij kinderen bestaat de nacht uit 6 tot 8 slaapcycli van 90 tot 120 minuten
Een kind moet voldoende en goed kunnen slapen
Slaap vergemakkelijkt de organisatie van de overdag verworven informatie en de opbouw van het geheugen
Slaap maakt gezonde ontwikkeling en leren mogelijk

Referenties

Institut national de la santé et de la recherche médicale, Rythmes de l’enfant : De l’horloge biologique aux rythmes scolaires, 2001
Institut national de la santé et de la recherche médicale, Sommeil : Faire la lumière sur notre activité nocturne, 2017
Naitre et grandir, Sommeil : l’importance de la routine du dodo, 2016
Office de la Naissance et de l’Enfance, Le sommeil de votre enfant, 2011
Réseau Morphée, Le sommeil de 0 à 18 ans, 2022
Réseau Morphée, Le sommeil : mode d’emploi à destination des jeunes et de leurs parents, 2015

<a href=”https://www.freepik.com/photos/kids-t-shirt”>Kids t shirt photo created by freepik – www.freepik.com</a>
<a href=”https://www.freepik.com/photos/child-sleep”>Child sleep photo created by senivpetro – www.freepik.com</a>
<a href=”https://www.freepik.com/photos/kids-sleep”>Kids sleep photo created by wayhomestudio – www.freepik.com</a>
<a href=”https://www.freepik.com/photos/kids-bed”>Kids bed photo created by pvproductions – www.freepik.com</a>